Historie van het kerkgebouw

Kerken bouwde men vroeger niet in één keer; men bouwde tot het geld op was. Later, als er weer geld ingezameld was, werd de kerk afgemaakt of vergroot. Zo ging het ook met kerktorens. Ook die werden niet in één keer gebouwd. Vaak is dat nog te zien, omdat ze bestaan uit meerdere soorten stenen, die niet allemaal gelijk of even groot zijn.

Tricht heeft ook een oude, maar goed onderhouden kerk. De eerste Trichtse kerk werd gebouwd in 1315. Het was een kapelletje dat bij de parochie van Buurmalsen hoorde. In 1389 werd de Trichtse kapel tot parochiekerk verheven. Omstreeks 1580, ruim vijftig jaar nadat de Reformatie in Duitsland begon, drong de Reformatie ook in de Betuwe door. Hoe dit precies is gegaan weten we niet, maar wel is duidelijk dat de Trichtse parochie overging naar de Nederduits Gereformeerde kerk, die later zou opgaan in de Hervormde kerk. Vrijwel alle katholieke elementen, zoals beelden en het altaar (dat in het koor stond), werden uit de kerk verwijderd.

Nog niet zo lang geleden is er onderzoek gedaan naar de ouderdom van de kerk. Bestudering van het bouwmateriaal bracht aan het licht dat de bouwgeschiedenis van het huidige gebouw terug gaat tot:
+/- 1400 de toren, die in twee etappen werd gebouwd
+/- 1500 het schip voor de tweede of derde keer gebouwd
+/- 1520 koor en sacristie gebouwd (zijn nog in hun oorspronkelijke vorm)

Als we de kerk binnen gaan zien we dat de kerk een driebeukig schip heeft. De zijbeuken zijn afgescheiden door twee keer zes pilaren. Als u goed kijkt, ziet u nog resten van ijzeren staven uit de pilaren steken. Men vermoedt dat daarop vroeger de beelden van de twaalf apostelen hebben gestaan. Maar zeker weten doen we dat niet. De zuidbeuk is wat langer dan de noordbeuk. Hierdoor is er achterin de kerk een zgn. doopkapel. Tegen de achterwand van deze kapel ziet u de resten van een muurschildering die in het verleden bij een restauratie werd ontdekt.

Voor in de kerk hangt aan de kop van noordbeuk een tiengeboden bord, dat stamt uit de 17e eeuw. De kansel is ook 17e eeuws (1660) en werd waarschijnlijk geschonken door de familie (De) Gruyter-Van Els. Hun wapens kwamen voorop de kansel, maar zijn in de Franse tijd verwijderd. De voet van deze preekstoel is vrij nieuw. Voorheen diende het huidige 16e eeuwse doopvont als voet, en werd er gedoopt uit het koperen waterbekken dat opzij aan de kansel hangt. De Hervormde gemeente bezit een avondmaalsbeker uit 1653 en een uit 1747. Het overige avondmaal zilver stamt uit 1882.

Aan weerszijden van het middenschip ziet u nog twee zgn. herenbanken. De dubbele behoorde oorspronkelijk aan ‘Het Hof’ en de andere aan ‘Crayesteyn’. Deze herenbanken worden nog steeds gebruikt, al moet gezegd worden dat je je rug na anderhalf uur stil zitten goed voelt. Het doophek, dat vroeger voorin de kerk stond, ziet u nu achter de banken bij de ingang van de kerk staan. Daarboven bevindt zich het orgel, ruim honderd jaar geleden gebouwd door Pieter Flaes.

Bij de restauratie in de jaren ‘20 van de vorige eeuw is er een scheidingswand aangebracht tussen het schip en het koor van de kerk. Daarbij is de kansel van de pilaar naar het midden verhuisd.

Het koor heeft een zesdelig kruisgewelf. Opvallend zijn de lange spitsboogvensters. Als u naar buiten gaat kunt u zien dat het dak van het koor en schip even hoog zijn. In het koor is vroeger de elite van het dorp begraven. De vloer van het koor was vroeger hoger dan nu. In die verhoogde koorvloer bevonden zich twee grafkelders. In de tijd van de Franse overheersing werd het begraven in de kerk verboden en kwam er een einde aan deze gewoonte.

De vroegere sacristie is nu consistoriekamer. Hier komen de kerkenraad en de predikant die voorgaat voor en na de dienst bij elkaar. In deze kamer hangt de lijst met alle, sinds de reformatie aan Tricht verbonden predikanten.

De kerktuin was vroeger in gebruik als kerkhof. Uit oude documenten blijkt dat er omstreeks 1850 nog grafstenen stonden. Op een gegeven moment zijn de graven deels verplaatst naar de begraafplaats aan de Lingedijk te Buurmalsen en deels geruimd.

Het schip, het koor en de consistoriekamer zijn eigendom van de Hervormde gemeente van Tricht. De toren is eigendom van Gemeente Geldermalsen. De Maranatha gemeente huurt het kerkgebouw van de Hervormde gemeente.

Natuurlijk is er in en rond de kerk nog veel meer te zien. Wilt u meer weten over de historie van het kerkgebouw weten, dan is het boekje Tricht, van parochie tot gemeente van de heer A. Dekker een aanrader.